Laboa Programazio Hizkuntza

Laboa euskararen gramatika eta lexikoa darabilen programazio-lengoaia da, euskal terminologia eta egiturak erabiliz programazioarekin esperimentatzeko eta hura sustatzeko sortua.

Proiektuak Mikel Laboa kantari donostiarraren izena darama, haren izaera berritzaile eta esperimentalarekin bat egiten duelako.

Aurkezpena

Laboa euskarazko sintaxia JavaScriptera itzultzen duen transpilatzailea da. Proiektuaren helburua programazioaren mundua eta euskara modu erraz eta naturalean uztartzea da, betiere euskararen ezaugarri kultural eta linguistikoak errespetatuz.

Benetan behar al dugu euskarazko programazio hizkuntza bat?

Programazio-hizkuntza gehienak ingelesez dira; hau da, ingelesaren egitura sintaktikoetan oinarritzen dira. Egitura hauek oso antzekoak dira gazteleraz, baina euskaraz gure hizkuntzaren egituren berezitasunek pentsaera eta logika desberdinak dakartzate.

Adibidez, ingerezezko eta gaztelaniazko kondizionalak antzekoak dira:

// Ingel­eraz
function sing(x) {
  if x < 20 or x > 40:
    show('Hey Jude');
  else:
    show("don't be afraid");
}
// Gaztel­eraz
función cantar(x) {
  si x < 20 o x > 40:
    muestra('Ai torito');
  si no:
    muestra('mi torito guapo');
}

Ingelesezko (“If … else”) eta gaztelaniazko (“Si … Si no”) sintaxiek antzeko egitura, hitz-orden eta kokapen arauak dituzte. Baino euskaraz, kondizionalek egitura desberdinak dituzte:

// Ingel­eraz
function sing(x) {
  if x > 20 or x < 40:
    show('Hey Jude');
}

// Euskaraz
funtzio abestu(x) {
  x > 20 edo x < 40 bada:
    ageri('Lau teilatu');
}

Hizkuntzaren Ezaugarriak

Oinarrizko Sintaxia

Laboak bi sintaxi mota onartzen ditu, bata funtzio-estilokoa eta bestea Pythonen antzekoa:

Funtzio-estiloko sintaxia

funtzio abestu(x) {
  x > 20 edo x < 40 bada:
    ageri('Lau teilatu');
}

Pythonen antzeko sintaxia

funtzio abestia(x):
  x < 20 edo x > 40 bada:
    ageri('Txoria txori')
  bestela:
    ageri('Liluraren kontra')

Gako-hitzak eta Egiturak

Kategoria	Ingelesa	Euskara	Adibidea
Funtzioak	function, def, return	funtzio, definitu, itzuli	funtzio kalkulatu() { itzuli 42; }
Aldagaiak	var, let, const	orokor, aldagarri, finko	finko izena = 'Mikel';
Baldintzak	if, else, else if	... bada:, bestela:, bestela ... bada:	x > 10 bada: ageri('Handia');
Begiztak	for, while, break, continue	errepikatu, bitartean, eten, jarraitu	bitartean i < 10: i = i + 1;
Logika	and, or, not	eta, edo, ez	x > 5 eta y < 10 bada:
Datu Motak	int, string, bool, list, float	osoa, katea, boolearra, zerrenda, hamartarra	aldagarri zerrenda = [1, 2, 3];

Funtzio Integratuak

Funtzioa	Euskara	Azalpena	Adibidea
print	ageri	Informazioa pantailan	ageri('Kaixo mundua!');
input	sartu	Erabiltzailearen sarrera	aldagarri izena = sartu('Zure izena: ');
length	luzera	Luzera lortu	ageri(luzera('euskera'));
range	bitartea	Zenbaki-tartea sortu	errepikatu i bitartea(0, 10):

Kateen Metodoak

Metodoa	Euskara	Azalpena	Adibidea
join	lotu	Kateak elkartu	lotu(['a', 'b'], '-')
split	zatitu	Katea zatitu	zatitu('a-b-c', '-')

Fitxategi Eragiketak

Eragiketa	Euskara	Azalpena	Adibidea
open	ireki	Fitxategia ireki	aldagarri fitx = ireki('data.txt');
read	irakurri	Fitxategia irakurri	aldagarri edukia = irakurri(fitx);
write	idatzi	Fitxategian idatzi	idatzi(fitx, 'testua');
close	itxi	Fitxategia itxi	itxi(fitx);

Errore Motak

Ingelesezko Errorea	Euskarazko Baliokidea
SyntaxError	SintaxiHutsa
NameError	IzenHutsa
TypeError	MotaHutsa
ValueError	BalioHutsa
IndexError	IndizeHutsa
FileNotFoundError	FitxategiEzAurkituHutsa

Instalazioa eta Erabilera

Aurrebaldintzak

• Node.js (14 bertsitik aurrera)

Instalazioa

# Biltegi hau klonatu
git clone https://github.com/t4dhg/laboa-interpreter.git
cd laboa-interpreter

# Menpekotasunak instalatu
npm install

Erabilera

Komando Lerroko Interfazea

# Laboa fitxategia exekutatu
node laboa.js run adibideak/kaixo.laboa

# JavaScriptera transpilatu
node laboa.js transpile adibideak/sinplea.laboa irteera.js

# REPL interaktiboa
node laboa.js repl

Adibideak

Kaixo Mundua

ageri('Kaixo mundua!')
ageri('Haizea dabil orratz artean...')

Aldagaiak eta Funtzioak

finko abeslaria = 'Mikel'
aldagarri urte_magikoa = 1934

funtzio kantatu(izena, urtea) {
    ageri('Abeslari handia: ' + izena)
    ageri('Jaio zen urtea: ' + urtea)
    ageri('Beti gure bihotzetan')
}

kantatu(abeslaria, urte_magikoa)

Begiztoak eta Baldintzak

aldagarri abestiak = ['Txoria txori', 'Lau teilatu', 'Haizea dabil', 'Beti da goizaro']

errepikatu abestia abestiak-n:
    baldin luzera(abestia) > 10 bada:
        ageri(abestia + ' - abesti luzea da')
    bestela:
        ageri(abestia + ' - abesti laburra da')

Zerrendekin Lan Egitea

aldagarri kantauak = ['Txoria txori', 'Lau teilatu', 'Haizea dabil']

errepikatu kanta kantauak-n:
    ageri('♪ ' + kanta + ' ♪')

gehitu(kantauak, 'Beti da goizaro')
ageri('Orain ' + luzera(kantauak) + ' kanta ditugu bilduman')

Proiektuaren Egitura

laboa/
├── README.md
├── TUTORIAL.md
├── package.json
├── laboa.js (CLI sarrera puntua)
├── src/
│   ├── laboa.js (transpilatzaile nagusia)
│   ├── lexer.js (tokenizatzailea)
│   ├── parser.js (AST analizatzailea)
│   ├── transpiler.js (JS kode sortzailea)
│   └── builtins.js (funtzio eraikiak)
├── adibideak/
│   ├── kaixo.laboa
│   ├── sinplea.laboa
│   ├── funtzioak.laboa
│   ├── motak.laboa
│   └── begiztoak.laboa
└── tests/
    └── test.js

Ekarpenak

Ekarpenak ongi etorriak dira! Mesedez, bidali arazoak eta pull request-ak Laboa hobetzen laguntzeko.

Lizentzia

Apache 2.0. Begiratu LICENSE fitxategia xehetasunetarako.

Euskerari Buruz

Proiektu honen helburua euskera programazioaren bitartez sustatzea da, garatzaileentzat eskuragarri eginez bere ezaugarri linguistiko bereziak mantenduz. Euskera Europako hizkuntza zaharrenetako bat da eta era digitalean ospatu behar da.

Mikel Laboa bezala, hizkuntza eta kultura gordetzen eta zabaltzen saiatzen gara, teknologiaren bidez euskerari etorkizun digitalean lekua emanez.